Haberyirmi

İZMİT GÜNDEM – Tarihte bu hafta ne oldu? 15 Haziran 1970’te Sendikalar Kanununu protesto için Kocaeli’nde düzenlenen yürüyüşte (15-16 Haziran Olayları) 5 kişi ölmüş 200 kişi de yaralanmıştı. Peki başka ne oldu… İşte 9 Haziran 15 Haziran arasında tarihe not düştüğümüz önemli olaylar….

 Hukuk sisteminin temeli, İngiltere’de yaklaşık 800 yıl önce imzalanan Magna Carta sözleşmesiyle atıldı

Hukuk sisteminin temeli, İngiltere’de yaklaşık 800 yıl önce imzalanan Magna Carta sözleşmesiyle atıldı.

“Büyük ferman” anlamına gelen Magna Carta, 1215 yılında derebeylerin, İngiliz Kralı I. John’u zorlayarak kazandıkları hakları kapsıyordu. Toprak kullanımı ve vergiler konusunda kilisenin ve baronların tepkisini çeken John, yetkilerini sınırlandıran belgeyi 15 Haziran 1215’te imzaladı. Kral, istekleri kabul ettiğini ve anlaştıklarını göstermek için mührüyle Magna Carta’yı damgaladı.

63 maddeden oluşan Magna Carta’nın 39. maddesi günümüz hukuk sisteminin temellerini oluşturdu. Sözleşmenin 39. maddesi, şu şekilde yazılmıştı:

“Özgür hiç kimse kendi benzerleri tarafından ülke kanunlarına göre yasal bir şekilde muhakeme edilip hüküm giymeden tutuklanmayacak, hapsedilmeyecek, mal ve mülkünden yoksun bırakılmayacak, kanun dışı ilan edilmeyecek, sürgün edilmeyecek veya hangi şekilde olursa olsun zarara uğratılmayacaktır.”

TARİHTE BU HAFTA (9-15 Haziran)

9 Haziran

• 68- Roma İmparatoru Neron intihar etti.
• 1617- Padişah I. Ahmed’in isteğiyle Mimar Sedefkar Mehmed Ağa tarafından inşa edilen ve yapımı sekiz yılda tamamlanan Sultanahmet Camisi ibadete açıldı.
• 1870- İngiliz yazar Charles Dickens öldü.
• 1928- Avusturyalı pilot Charles Kingsford-Smith, uçağıyla ilk kez Büyük Okyanus’u aştı.
• 1934- Carl Barks’ın çizdiği ”Vakvak Amca” (Donald Duck), ilk kez bir çizgi filmde yer aldı. Barks, 1935’te Walt Disney’e katıldı.
• 1942- Anıtkabir için açılan yarışmada, Prof. Emin Onat ve Orhan Arda‘nın projeleri birinci oldu.
• 1947- Türkiye, Dünya Sağlık Örgütüne üye oldu.
• 1950- ”Ece” ajandalarının sahibi Mehmet Sadık Kağıtcı öldü.
• 1962- Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında doğrudan telefon hattı açıldı.
• 1977- Türkiye’nin Vatikan Büyükelçisi Taha Carım, Roma’daki evinin önünde uğradığı silahlı saldırıda öldü. Saldırıyı, ”Ermenistan Gizli Kurtuluş Ordusu” adlı terör örgütü üstlendi.
• 1979- ”Çocuk Yılı” dolayısıyla düzenlenen ”Uluslararası Tahta At Çocuk Şenlikleri”, Çanakkale ve Truva’da başladı.
• 1985- Yönetmenliğini Ali Özgentürk’ün yaptığı ”At” filmi, Tokyo Film Şenliği’nde büyük ödülü iki filmle paylaştı.
• 1989- Savarona gemisi, Sadıkoğlu ve Japon firmaları tarafından ”restore et-işlet-devret” sistemiyle kiralandı.
• 1999- Yugoslavya ve NATO, Kosova’da Sırp birliklerinin geri çekilmesi anlaşmasını imzaladı. NATO, hava saldırılarını durdurdu ve 20 Haziran’da resmen sona erdirdi.
• 2000- Ulusal Deprem Konseyi kuruldu.
• 2004- Yargıtay 9. Ceza Dairesi kapatılan DEP’in 4 eski milletvekili Leyla Zana, Hatip Dicle, Selim Sadak ve Orhan Doğan hakkındaki infazı durdurarak, tahliyelerine karar verdi. Eski milletvekilleri Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevinden salıverildi.
• 2007- Şırnak’ın Güçlükonak ilçesinde, teröristlerce kara yoluna döşenen patlayıcının patlatılması sonucunda bir yarbay, bir binbaşı ve bir er şehit oldu, dört asker yaralandı.
• 2010- BM Güvenlik Konseyi, İran’a nükleer programı nedeniyle yeni yaptırımlar getiren karar tasarısını 12 evet, 2 hayır ve 1 çekimser oyla kabul etti. Türkiye hayır oyu kullandı.
• 2012- Rus tenisçi Maria Sharapova, Fransa Açık Tenis Turnuvası tek kadınlar finalinde İtalyan Sara Errani’yi 2-0 yenerek şampiyon oldu.

10 Haziran

• 1909- Telsizle ilk ”S.O.S” sinyali, Slavonia adlı İngiliz gemisinden verildi.
• 1910- Sadayı Millet gazetesi başyazarı Ahmet Samim, İstanbul’da öldürüldü.
• 1916- Osmanlı yönetimindeki Mekke, Arap isyanı sırasında Arapların eline geçti.
• 1923- Türk dostu Fransız yazar Pierre Loti öldü.
• 1927- Gazi Koşusu At Yarışı ilk kez yapıldı. Ankara Hipodromu’ndaki yarışı Mustafa Kemal Paşa da izledi.
• 1930- Türkiye ile Yunanistan arasında, ”Ahali Mübadelesi Antlaşması” imzalandı.
• 1934- İran Şahı Pehlevi, Türkiye’yi ziyaret amacıyla Gürbulak’ta Türk sınırına geldi ve törenle karşılandı.
• 1935- Mülkiye Mektebinin adının Siyasal Bilgiler Okuluolarak değiştirilmesine karar verildi.
• 1940- Mussolini, Hitler’in yandaşı olarak II. Dünya Savaşı’na girdi.
• 1946- İtalya’da krallık sona erdi, cumhuriyet ilan edildi.
• 1946- Türkiye Gazeteciler Cemiyeti kuruldu.
• 1949- Devlet Tiyatro ve Operası, TBMM’de kabul edilen yasayla Milli Eğitim Bakanlığına bağlı olarak kuruldu. İlk genel müdür Muhsin Ertuğrul oldu.
• 1955- Yapımı 2,5 yılda tamamlanan 300 odalı, 500 yataklı İstanbul Hilton Oteli açıldı.
• 1960- Turan Emeksiz, Nedim Özpolat, Ersan Özey, Ali İhsan Kalmaz ve Sökmen Gültekin, Ankara’da Anıtkabir yamacında toprağa verildi.
• 1960- Celal Bayar ve Adnan Menderes, yargılanmak üzere Yassıada‘ya götürüldü.
• 1966- İlk Mecliste Antalya Milletvekili, ilk basın yayın ve enformasyon genel müdürlerinden, maarif vekili, şair ve yazar Hamdullah Suphi Tanrıöver, 81 yaşında öldü.
• 1967- Arap-İsrail Savaşı‘nda İsrail; Gazze Şeridi, Golan Tepeleri, Doğu Kudüs, Batı Şeria ve Sina Yarımadası’nı işgal etti.
• 1987- Eskişehir F-16 uçak motor fabrikası, Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından açıldı.
• 1990- Teröristler, Şırnak’ın Çevrimli köyüne düzenledikleri saldırıda, 26 vatandaşı katletti.
• 1993- Dünya Sinemalar Günü Türkiye’de ilk kez kutlandı.
• 2000- Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad öldü. Yerine, 17 Temmuz’da oğlu Beşşar Esad getirildi.
• 2001- Kuzey İrlanda’nın başkenti Belfast’ta düzenlenen 11.Dünya Büyükler Boks Şampiyonası’nda, 57 kiloda Ramazan Paliani, Dünya Şampiyonu olarak altın madalya kazandı.
• 2006- Hatay’da yabancılara gayrimenkul satışı durduruldu. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, ilin yüzölçümünün binde 5’inden fazlasının yabancılara satılmış olması nedeniyle ikinci emre kadar satışları yasakladı.
• 2007- Habertürk’ün kurucusu, gazeteci Ufuk Güldemir 51 yaşında İstanbul’da vefat etti.
• 2008- Kırgız yazar Cengiz Aytmatov, 80 yaşında yaşama veda etti.

11 Haziran

• 1868- Kızılay, ”Mecruhin ve Marda-yı Askeriyye İmdat ve Muavenet Cemiyeti” adı altında kuruldu.
• 1913- 31 Mart isyanını bastıran Harekat Ordusu’nun komutanı, Sadrazam ve Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa suikast sonucu öldü.
• 1933- Cumhuriyetin ilanının 10’uncu yıl dönümünü kutlama kanunu çıkarıldı.
• 1937- Atatürk, bütün çiftliklerini ve mallarını millete bağışladı.
• 1960- 27 Mayıs öncesi bozulan ekonomik durumu düzeltmek için Hazineye yardım kampanyası düzenlendi.
• 1967- İsrail ve Arap komşuları arasında altı gün süren savaş, BM’nin araya girmesiyle sona erdirildi.
• 1970- Güreşçi Ahmet Ayık, Dünya Şampiyonu oldu.
• 1982- Türk güzeli Nazlı Deniz Kuruoğlu, Avrupa Güzeli seçildi.
• 1997- Adalet Bakanı Şevket Kazan, Genelkurmay’ın brifingine katılan Ankara Adliyesi ve DGM’de görevli hakim ve savcılar hakkında soruşturma açtırdı.
• 1997- Genelkurmay Başkanlığı bünyesinde irticaya karşı Batı Çalışma Grubu oluşturuldu.
• 2008- TBMM Onur Ödülü’nün, Prof. Dr. Halil İnalcık‘a verilmesi kararlaştırıldı. Bu yıl ayrıca 71 kurum ve kişiye de ”Üstün Hizmet Ödülü” verildi.
• 2010- Futbolda, 19. Dünya Kupası, Güney Afrika’nın ev sahipliğinde başladı. 12 Temmuz’daki finalde şampiyonluğu İspanya kazandı.

12 Haziran

• 1826- Yeniçeri Ocağının yerine Eşkinci Askeri Teşkilatının kurulmasına başlandı.
• 1921- Yunan taarruzu öncesinde, Yunan Kralı, Başbakanı ve Genelkurmay Başkanı İzmir’e geldi.
• 1924- Türkiye’nin ilk sanatoryumu olan Heybeliada Sanatoryumu kuruldu.
• 1925- İstanbul Muallimler Cemiyeti kongresi yapıldı.
• 1932- Hicaz Naibi Emir Faysal, Türkiye’yi ziyaret etti.
• 1940- Cumhurbaşkanı İsmet İnönü başkanlığında toplanan hükümet, savaş dışı kalınmasını kararlaştırdı.
• 1957- Kırşehir, yeniden il yapıldı.
• 1958- Ankara’da Kıbrıs için yapılan mitinge 150 binden fazla kişi katıldı.
• 1960- Geçici anayasa açıklandı. TBMM’nin bütün hak ve yetkileri, geçici anayasa gereğince Milli Birlik Komitesine verildi.
• 1966- Keban Barajı‘nın temeli atıldı.
• 1967- Sovyetler Birliği, uzay aracı ”Venera 4”ü Venüs gezegenine yolladı.
• 1984- Urfa’nın adı ”Şanlıurfa” olarak değiştirildi.
• 1984- Foto Muhabirleri Derneği kuruldu.
• 1988- Ankara’da 15 dakika esen 80 kilometre hızındaki rüzgar ve şiddetli yağmur, arkasında 14 ölü bıraktı.
• 2001- Gazeteci Berat Yurdakul, Ankara’da vefat etti.
• 2011- Milletvekili genel seçimi yapıldı. TBMM’nin 24. Dönemi’nde, AK Parti 326, CHP 135, MHP 53 ve BDP destekli bağımsızlar 36 sandalye kazandı. KCK ve “Ergenekon” davası sanıkları da Meclis’e girdi.
• 2012- Nobel Ekonomi Ödülü’nün ilk kadın sahibi AmerikalıElinor Ostrom öldü.

13 Haziran

• 1381- Wat Tyler öncülüğündeki köylü isyancılar, Londra’yı basarak hükümet binalarını ateşe verdi, hapishaneleri boşalttı ve zenginlerle yargıçların kafalarını uçurdu.
• 1550- Mimar Sinan’ın eseri Süleymaniye Camii‘nin temeli atıldı.
• 1859- Erzurum’daki şiddetli depremde, kentin yarısından fazlası hasar gördü ve 3 bin kişi öldü.
• 1872- Namık Kemal, İbret gazetesini yayımladı. Bu fikir gazetesi, yirmi yedi gün sonra kapatıldı.
• 1878- Berlin Kongresi toplandı.
• 1928- Türkiye Cumhuriyeti ile Düyunu Umumiye (OsmanlıBorçları) alacaklıları arasında sözleşme imzalandı.
• 1952- Fikir İşçileri Kanunu kabul edildi.
• 1961- Federal Almanya’ya işçi gönderilmesinin esaslarını düzenleyen protokol imzalandı. İlk işçi kafilesi, 24 Haziran’da trenle yola çıktı.
• 1965- Besteci, müzik bilimci Refik Fersan 72 yaşında İstanbul’da öldü.
• 1971- Kültür Bakanlığı kuruldu. Bakanlığa Talat Halmanatandı.
• 1987- Yazar ve çevirmen Cemil Meriç, 77 yaşında İstanbul’da hayatını kaybetti.
• 1991- Türkiye ile KKTC arasında pasaport uygulaması kaldırıldı.
• 1993- Süleyman Demirel’in Cumhurbaşkanı seçilmesiyle boşalan DYP Genel Başkanlığı’na Tansu Çiller getirildi.
• 1993- Kim Campell, Kanada’nın ilk kadın başbakanı seçildi.
• 2000- Papa II. Jean Paul’e suikast girişiminden İtalya’da cezaevinde yatan Mehmet Ali Ağca, Türkiye’ye iade edildi.
• 2002- Afganistan’da geleneksel meclis Loya Jirga toplanarak, geçici hükümet başkanı olarak Hamid Karzai’yi seçti.
• 2012- Devlet Denetleme Kurulu, Sekizinci Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın vefatına ilişkin raporunu tamamladı. Raporda, görevi başında ve ani şekilde ölen bir cumhurbaşkanının ölümünün her zaman ”şüpheli” olduğu belirtildi.
• 2012- İsrail devlet kurumunun Mavi Marmara saldırısına ilişkin hazırladığı raporda, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu şiddetle eleştirildi.

14 Haziran

• 1839- Jandarma Teşkilatı kuruldu. Teşkilatın ilk nizamnamesi olan Asakir-i Zaptiye Nizamnamesi yürürlüğe konuldu.
• 1909- Dernek kurma özgürlüğüne ilişkin ilk yasa olan ”İçtimaatı Umumiye Kanunu” kabul edildi.
• 1923- Kadınlar Halk Fırkası kuruldu.
• 1926- Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa‘ya İzmir’de suikastta bulunulacağı haber alındı. Suikast girişimini, Giritli Şevki, Vali Kazım Dirik’e ihbar etti. Suikast girişimi failleri Ziya Hurşit ve arkadaşları tutuklandı.
• 1935- Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi kurulmasına ilişkin yasa TBMM’de kabul edildi.
• 1936- Rus yazar Maksim Gorki öldü.
• 1937- Hatay’ın bağımsızlığı TBMM’de onaylandı.
• 1940- II. Dünya Savaşı’nda Alman birlikleri Paris’e girdi.
• 1982- Falkland Adalarını işgal eden Arjantin birlikleri teslim oldu.
• 1989- Kapalı yerlerde sigara içilmesi ile sigara reklamı ve kampanyası yasaklandı.
• 2000- İtalya’da affedilen ve Abdi İpekçi suikastı ile gasptan Türkiye’ye iadesi kararlaştırılan terörist Mehmet Ali Ağca,Türkiye’ye getirildi.

15 Haziran

• 1215- İngiltere Kralı John, Magna Carta sözleşmesini mühürledi.
• 1826- Sultan II. Mahmud, Yeniçeri Ocağını kaldırdı. Yerine”Asakir-i Mansure-i Muhammediye” adıyla yeni bir askeri teşkilat kuruldu. Bu olay Osmanlı tarihinde ”Vaka-i Hayriye”(Hayırlı Olay) olarak anıldı.
• 1873- Darüşşafaka kuruldu.
• 1922- Hollanda’nın Lahey kentinde Adalet Divanının ilk celsesi açıldı.
• 1927- İstanbul Emraz-ı Akliye ve Asabiye Hastanesi (Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi) hizmete girdi.
• 1942- Atatürk’ün Şişli’de oturduğu ev müze oldu.
• 1970- Sendikalar Kanunu’nda değişiklik öngören kanun tasarısını protesto eden işçiler, İstanbul ve Kocaeli’de yürüyüş düzenledi.” 15-16 Haziran olayları”nda 5 kişi öldü, 200’e yakın kişi yaralandı.
• 1992- Türkiye’nin ilk AIDS hastası Murteza Elgin öldü.
• 1994- Bosna-Hersek’te görev yapacak Türk Barış Gücü’nün ilk birliği Split’e gitti.
• 2004- İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Piriştina, kalp krizi sonucu 52 yaşında vefat etti.
• 2007- Cumhurbaşkanı Sezer, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini de öngören anayasa değişikliğine ilişkin yasayı” halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazete’de yayımlanması” için Başbakanlığa gönderdi. Sezer, ayrıca Anayasa Mahkemesinde dava açacağını bildirdi.
• 2012- Kamuoyunda ”ombudsmanlık” olarak bilinen Kamu Denetçiliği Kurumu kurulmasına ilişkin tasarı TBMM Genel Kurulu’nda yasalaştı.