ANALİZ: ABD-YPG ile Rusya ve rejim arasında “kanlı satranç” şeklinde alevlenen Deyr Ez Zor, toplam 1 milyon varile ülkenin en büyük petrol rezervine sahip. 3’te biri hala IŞİD kontrolündeki kentte, tarafların “toprak kapma yarışının” en önemli ayağı da işte bu siyah altın!
|
| Petrol, stratejik ve politik hedeflerin yanısıra Suriye’de savaşın önemli bir ayağını oluşturuyor. |
Deyr ez Zor… Aynı anda bir düzine devlet ve onun en az üç misli örgütün saldırdığı, ele geçirmek için yarıştığı bir kent… Suriye’nin coğrafi olarak en büyük vilayeti. Sınırları kuzeyde Rakka’ya, doğuda Irak’a kadar uzanıyor. ABD, YPG ile, Rusya rejim ile saldırıyor. Bu arada bu oyunda İran’dan, Hizbullah’a, Süryanilerden Dürzilere, Pakistanlı ve Afgan savaşçılardan Ermeniler’e neredeyse 60’a yakın örgüt iki cepheden birinde IŞİD kontrolündeki kente saldırıyor. Peki ama neden…
|
| Deyrezzor Harita: Kent ve etrafında bulunan petrol ve gaz kuyularının dağılımı. Soldaki harita, Deyrezzor merkezi, sağdaki harita, Türkiye sınırına kadar olan alanlarda petrol ve gaz varlığını gösteriyor. |
Aslında uzun uzun anlatılacak bir şey yok. Doğudan ABD ve bağlı militanların saldırdığı, batıdan ise Rusya, Suriye ve bağlı güçlerin ele geçirmekte çok ama çok iştahlı görünen bu kent, Suriye’nin en büyük petrol ve gaz yataklarının sahibi….
|
| Suriye’de petrol yatakları |
Öyle ki 5 Eylül 2017’de Rus ve rejim güçleri kentteki IŞİD kuşatmasını kırıp ilerleme sağlamasına rağmen, fırsatı elden kaçırdığı paniğine düşen ABD, sadece 4 gün sonra kente batıdan girmek için karadaki militan unsurlarını sahaya sürdü.
YPG‘nin özellikle Deyr Ez Zor‘a doğudan yaptığı saldırılar, ülkenin en büyük petrol sahasını ABD’nin gözüne kestirdiğini gösteriyor. Bu anlamda kenti ikiye bölen Fırat’ın doğusu Esad’ın adeta petrol tarlası durumunda. Durum böyle olunca “ABD harekat odalarında” YPG‘ye biçilen rolün önemi bir kez daha görülebiliyor.
Bu pasta çok büyük…
Hem de çok…
şöyle ki;
- Atilla sahasında yaklaşık 140 milyon varil petrol,
- İsbah sahasında yaklaşık 270 milyon varil petrol,
- Cafra sahasında yaklaşık 130 milyon varil petrol,
- El Tabiye sahasında yaklaşık 200 milyon varil petrol eşdeğeri gaz,
- El Nisah sahasında yaklaşık 15 milyon varil petrol,
- El Mahaş sahasında yaklaşık 55 milyon varil petrol,
- Eşşola sahasında yaklaşık 40 milyon varil petrol,
- El Mazra sahasında yaklaşık 50 milyon varil petrol,
Doğu Karrata sahasında ise yaklaşık 70 milyon varil petrollük tahmini üretilebilir kaynak bulunduğu tahmin ediliyor.Yani toplamda Deyrizor civarında 1 milyon varile yakın petrol rezervi olduğu tahmin ediliyor.
DEYR EZ ZOR’A YÖNELİK SALDIRILAR…
YPG 9 Eylül’de Suriye kuzeyindeki Haseke kentine bağlı Şeddadi hattından IŞİD kontrolündeki Deyr Ez Zor’a saldırı başlatmıştı. ABD bombardımanı eşliğinde düzenlenen saldırılarda Şeddadi kırsalından itibaren uzun bir kol halinde 60 kilometre ilerleyen örgüt Deyr Ez Zor’u batı batı ve doğuya ayıran Fırat Nehri’nin doğu sınırına 2 kilometreye kadar yaklaştı. YPG son olarak Fırat doğu yakasına 7 kilometre mesafede bulunan Şeker Fabrikası ve Elektrik santralinin kontrolünü de ele geçirdi.
|
| Deyrizor kentinde son durum: 17 Eylül 2017. Rejim son olarak Ebu Kemal’e saldırı ilan etti. |
Rejim güçleri ise Ağustos 2017 itibariyle Hama ve Humus doğu hatlarından, kuzeyde ise Rakkagüneydoğu hatlarından kente saldırılarını yoğunlaştırmıştı. Son olarak kent merkezinde bulunan 137. Tugay’a yönelik IŞİD kuşatmasını 5 Eylül’de Esad Hava Üssü’ne yönelik kuşatmayı 7 Eylül’de kaldıran rejim güçleri kentin güneydoğusundaki hatlardan Fırat Nehri’ne ise Marrat hattı karşısından ulaşmıştı.
10 MADDEDE DEYR EZ ZOR
- 2014’ten bu yana IŞİD kontrolünde bulunan Deyr Ez Zor’un, bir çok farklı söyleniş biçimi bulunuyor.
- Deyrizor, Deyr-i Zor, Deyru’z-Zur, Der Zor ya da Der ez-Zor (Arapça: دير الزور) bunlardan bazıları.
- Başkent Şam’a 450 km uzakta olan kentte 2004 nüfus sayımına göre 239 bin kişi yaşıyor.
- 1867 yılına kadar küçük bir kasaba olan kent, Osmanlı hakimiyetine girmesiyle birlikte hızla gelişti.
- 1915 yılında Anadolu’dan tehcir edilen çok sayıda Osmanlı Ermenileri bu kente sürüldü. Genelde rejim yanlısı olan bu Ermenilerin, kente yaptıkları Ermeni Kırımı müzesi ve anıtı IŞİD bu yapıları imha edene kadar ayakta bulunmaktaydı.
- Fırat Nehri kenarında kuzeyden güneye doğru uzanan kent tarım ve hayvancılık merkezi konumunda.
- Nüfusun çoğunluğu ise Sünni Araplar oluşturur ve geneli IŞİD’i destekler.
- Ayrıca kentte bir miktar Kürt, Ermeni ve Süryani de yaşamaktadır.
- Kent 2011’deki isyan sonrası 2014’te IŞİD kontrolüne girdi.
- Kent, Hama ve Humus’ta kalan 63 km uzunluğunda alan ile İsrail sınırındaki 19 kilometre uzunluğundaki alan dışında, Suriye’de IŞİD kontrolü altında kalan tek vilayet konumunda bulunuyor. HABERYİRMİ
