Rusya’da darbe hazırlığı mı var

Rusya’nın Ukrayna saldırısı 17. gününde de tüm acımasızlığıyla sürerken, Ukrayna’nın işgali Rusya’yı fena karıştırdı. Rus lider Vladimir Putin’in kanser olduğu ve hastalığının çok ilerlediği iddiaları iyice kuvvetlenirken, şimdi de “darba olacağı” iddiası gündeme geldi.

Ukrayna işgalini başlatarak dünyada tüm şimşekleri üstüne çeken Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le ilgili bomba iddialar birbirini izliyor. Rus ekonomisine adeta nefes aldırmaz hale gelen yaptırım kararları, Ukrayna’da hedeflenen işgalin bir türlü tam olarak başarılı olamaması Putin’in tahtını fena halde sallıyor.

Putin’in görevini kendi isteğiyle bırakacağına kimse inanmasa da Putin kendisinden sonraki halefini belirlemeye çalışıyor. Ancak Putin, kendini ellerine teslim edeceği bu yeni kişiye güvenmekte zorlanıyor. Putin, Rus anayasanın 93’üncü maddesine göre görevden alınabilir. Ancak bunun gerçekleşmesi için parlamentodan mutlaka çoğunluk kararı çıkması gerekiyor. Üstelik Anayasa Mahkemesi ve Yüksek Mahkeme de bu kararı onamalı. Oysa tüm bu kurumlar Putin tarafından kontrol ediliyor.

İki gizli servis her gün Putin’e rapor veriyor
Ülkede tüm elitleri ve siyasetçileri takip eden iki kurum var: Federal Güvenlik Servisi (FSB) ve daha gizli çalışan Federal Koruma Servisi (FSO). Bu kurumların görevlileri her sabah Putin’e güvenlik raporlarını ve casuslar yoluyla elde edilen bilgileri veriyor ve ülkede neler olup bitiğini aktarıyor.

Putin’e sui’kast yapılabilir mi?
Batı’da çok dillendirilen bir olasılık da sui’kast tehlikesi… Fakat çok karmaşık güvenlik protokolleriyle korunan Putin için bu ihtimal oldukça düşük. Kaldığı her yerleşim karadan ve havadan gözleniyor, araçla bir yere gidiyorsa özel bomba imha ekipleri onunla birlikte yol alıyor ve tıpkı bir imparator gibi yemeklerini ondan önce tadan birileri bile var. Rusya’nın son Çar’ı II. Nicholas, Bolşevikler tarafından ancak ailesi de kendisiyle birlikte ele geçirilince öldürülebilmişti. Putin’in çevresindeki güvenlik kuvvetleri ise 140 yıl önce yaşananlar tekrar edilemesin diye var.

Savunma Bakanı Şoygu darbe yapmaya mı hazırlanıyor?
Sui’kast ihtimali rafa kalkınca akla gelen diğer seçenek darbe. Savunma Bakanı Sergey Şoygu’nun bir darbe planlıyor olabileceği dedikodusu şimdiden kulislerde seslendirilmeye başladı. Putin’e düzenlenebilecek bir darbenin en yakından ve en güvendiği kurumdan gelebileceği ihtimalini değerlendiren uzmanlar bunu darbe ihtimalini mantık dışı bulmuyor. Öte yandan ordunun en üst düzey isimleri bile FSB tarafından gözleniyor. Üstelik Putin’in ‘ordu içinde ordu’ diye tanımlanabilecek, kendi mühimmatı ve donanımı olan özel bir muhafız birliği var. Bu birliğin başındaki Viktor Zolotov da Putin’e en sadık isimlerden biri olarak tanımlanıyor.

Putin’in yerine geçebilecek isimler kimler?
Putin görevden alınır ya da darbeyle devrilirse yerine kim geçecek? En güçlü aday Rusya Başbakanı Mikhail Mishustin ilk akla gelen isim…

BAŞBAKAN MİSHUSTİN: Ocak 2020’den beri görevde olan Mikhail Mishustin Koronavirüs salgının gölgesinde ismi pek öne çıkmamış bir lider oldu. Öte yandan Mikhail Mishustin, kendisinden önceki Başbakan Dmitry Medvedev’in aksine kararlı ve sert bir görünüm çizdi. Rusya Başbakanı Mikhail Mishustin, ölçülü, ciddi ve kararlı bir lider olarak tanındı.

MOSKOVA BELEDİYE BAŞKANI: Putin’in yerine gelebilecekler arasında Mikhail Mishustin gibi öne çıkan bir başka isim de Moskov Belediye Başkanı Sergei Sobyanin. Öte yandan yönetimsel gücü fazla olan bu iki aday ancak kendilerine ‘kapıyı açan’ birileri olursa bir değişiklik yaratabilir.

SAVUNMA BAKANI ŞOYGU: Oysa Savunma Bakanı Şoygu, kapıyı tekmeleyerek açmaya muktedir görünen bir isim. Savunma Bakanı’nın askeri bir geçmişi yok; 90’lı yılların sonunda Acil Durumlar Bakanı olan Şoygu, birçokları için kariyer ölümü olabilecek bu görevin altından başarıyla kalktı. Adeta bir halk kahramanı oldu. Tüm asker ve generallerin sadakatini kazandı. Şoygu aynı zamanda kan dökmeden Rus siyasetinin etobur dünyasında yükselmeyi başardı. Tam da bu noktada Şoygu Putin’i devirmek için gücü, seçkinlerin geri kalanına güven vermek için de siyasi becerileri aynı anda kullanabilen bir aday olarak karşımızda duruyor.

Şoygu’nun, 2014’deki Kırım’ın ilhakını Putin’in yakın çevresinden desteklemeyen tek isim olduğu uzun süredir konuşuluyor. Dolayısıyla 66 yaşındaki Şoygu, Putinizmin en kötü yanlarını süpüren ve gelecek nesil liderler için ortamı hazırlayan bir geçiş figürü olabilir.

ESKİ BAŞKAN MEDVEDEV: Bu seçenek teoride hem başbakan hem de Cumhurbaşkanı olan tek modern Rus politikacı olan Medvedev’i de kapsayabilir. 2008-2012 yılları arasında Putin’in önde gelen adamı olarak tanınan Medvedev sadece cumhurbaşkanıydı, Putin ise ülkeyi başbakan olarak yönetiyordu. Son zamanlarda, Güvenlik Konseyi başkan yardımcısı olarak onurlu ama özünde anlamsız bir konuma sahip olan 56 yaşındaki Medvedev, ölüm cezasından Rusya’dan ayrılan şirketlerin varlıklarına el koymaya kadar her konuda aşırı pozisyon alarak kendini bir şahin olarak yeniden sahneye koyuyor.