Gambiya’da neler oluyor: 10 Başlıkta Batı darbesi nasıl gerçekleşti

Gambiya’yı “İslam Devleti” ilan eden Gambiya Devlet
Başkanı Yahya Jammeh’in başına gelenler, Müslümünların iktidarı ele geçirdiği
ülkelerde sahnelenen senaryoları görmek açısından oldukça “ilginç” bir tecrübe oldu. Önce kaos, sonra ABD destekli başarısız bir darbe girişimine sahne olan Gambiya’da, Batı destekli “Çatı aday” Senegal ordusunun Gambiya’ya yönelik askeri işgal harekatıyla ülkede iktidara getirildi. 

ANALİZ: Afrika kıtasının batı yakasında, Atlantik Okyanusu
kıyısında bulunan Afrika kıtasının en küçük ülkesi Gambiya’da ilan edilen İslam
Devleti, “batının yerel unsurları” kullanarak susturuldu.

Devlet başkanı Yahya Jammeh’ı devre dışı bırakmak için ülkede tezgâhlanan “seçim oyunu” sonrasında, dünyanın gözü önünde bir başka “komşu dış ülke”
tarafından işgal edilen ülkede, Jammeh sürgün edilerek etkisizleştirildi. Ancak
dünya söz konusu İslam olduğunda yine sessizdi, üstelik medya “Gambiya’da
siyasi kriz” diyerek bu grift kumpası “adi vakıadan” saydı.

Haberlerini yabancı ajanslardan Türkçeye çevirmekle
yetinen Türkiye medyası ise açık açık gerçekleşen bu tecavüz karşısında yine “üç
maymunu” oynadı.

Medya Batı’nın bu “alçak operasyonunu” kınamak bir yana,
olayın nasıl yaşandığını kavrayamadı, göremedi, hatta anlayamadı bile….

İşte “Bir ülkede
İslam Devleti ilan edilirse, başına ne gelir” sorusunun yanıtını da veren
Gambiya’da olup bitenlerin 10 başlıkta toplanmış kısa hikâyesi… 

1- NEDEN
GAMBİYA

Gambiya’nın tarihine bakıldığında, onun Batı ve yerel
sömürgeleri çerçevesinde ne kadar kritik önemde olduğu daha net anlaşılır. Bu “köle
ülkesinin” neden “İslam Devleti ilan edilemeyeceği” sorusu da net olarak
görülebilir.

Hikâye Osmanlı’nın son dönemleriyle başladı. Osmanlı
hırpalandı, Afrika’daki kontrolü ortadan kalktı. ABD’nin yeni güç merkezi
olarak ortaya çıktığı dönemde yani 18 ve 19’uncu yüzyılda Gambiya ABD’nin “köle
deposuydu”. Tam 3 milyon siyah, bu tarihlerde köle olarak ABD’ye taşındı.

Gambiya bu dönemde Büyük
Britanya sömürgesiydi. Bu dönemde Sierra
Leone Valisi‘nin hâkimiyeti altındaki topraklara dâhil edilen Gambiya,
Fransa sömürgesi Senegal ile komşu olarak Batı’nın sömürge rekabetinin
parçasıydı. Ülke 1965’te bağımsızlığını kazandı. Ancak Fransa ve İngiltere
hinterlandında olan bu topraklarda bu güçlerin tesirinde olmaya da devam etti. 

Gambiya harita

2- GAMBİYA: MİLLİLEŞME ADIMLARI BAŞLADI

Gambiya nüfusunun yüzde 90’ı Müslüman. Eski bir İngiliz
sömürgesi olan ülkede ekonomi büyük ölçüde turizme dayalı. Ancak son yıllarda
Gambiya’nın Batı’yla ilişkileri gergin. Gerginliğin nedeni ise 2015’te ülkede ilan
edilen İslam Devleti’ne doğru giden süreçti…. 

3- ABD
DESTEKLİ DARBE GİRİŞİMİ BAŞARISIZ OLDU

Jammeh’e yönelik ilk “etkisizleştirme operasyonu” 30
Aralık 2014’te düzenlendi. Jammeh yurdışı ziyaretinde olduğu sırada askerlerin
arasında olduğu bir grup silahlı saldırgan Başkanlık sarayını basarak darbe
girişiminde bulundu. Muhalif grupların desteklediği bu darbe girişimi başarısız
oldu. Jammeh darbecilerden ele geçirilen silahları basına teşhir ederken, bu girişimin Almanya, ABD ve İngiltere destekli bir girişim olduğunu ve içerdeki muhalefetin de bu girişimin parçası olduğunu söyledi. Başkanlık Sarayı askeri komutanı saldırıdan
sorumlu tutuldu. Saldırıda kullanılan silahların bir çoğu da ABD silahlarıydı. 

4- JAMMEH “İSLAM DEVLETİ” İLAN ETTİ

Darbe girişimi atlatıldıktan sonra 12 Aralık 2015’te Jammeh,
Gambiya’da İslam Devleti’ni ilan etti…

Jammeh, Gambiya’nın sahil kenti Brufut’ta yaptığı
açıklamada, “Gambiya’nın kaderi,
Yüce Allah’ın ellerindedir. Bugünden itibaren Gambiya bir İslam devletidir.
Vatandaşlarımızın haklarına saygı duyan bir İslam devleti olacağız”
ifadesini kullanarak, ülkesini İslam Devleti ilan etti.

Jammeh’in açıklaması, Gambiya Devlet Başkanlığının internet sitesinde yayımlandı.

İslam hukuku üzerine bazı düzenlemeler yapılarak, 4 Ocak
2016’da ülkede işyerlerinde çalışan kadınlar için “kadınlar saçlarını
toplamalı ve düzgünce örtmeli” ifadesinin yer aldığı bir kararname
imzaladı. 

5-BATI TÜM
YARDIMLARI KESTİ

Bu nedenle Batının tüm ipleri kopardığı Gambiya’da “yeni
bir laik yönetimin işbaşına gelmesi için” düğmeye basıldı. Darbe öncesi batının
araçları devreye sokuldu. “Ekonomi ile sarsma”, “muhalefet, medya ve ordu
ittifakı” kuşkusuz bu araçların en bilindik yöntemi olarak sahaya sürüldü.

Avrupa Birliği, “insan hakları sicilinin kötü olması
gerekçesiyle” Gambiya’ya para yardımını durdurdu. 

6- MUHALEFET VE ORDU “ÇATI ADAYLA” BİRLEŞTİ

Gambiya Devlet Başkanı Yahya Jammeh’ı indirmek için önce Kasım
2016’daki seçimler için planlamalar yapıldı. Devlet Başkanlığı seçimleri için,
Jammeh’in karşısına Gayrimenkul komisyoncusu Adama Barrow getirildi.  

Barrow’un kazanması için oluşturulan toplumsal baskı en
üst seviyeye çıkarıldı. Ordu, sivil toplum kuruluşları, medya Jammeh’in
karşısına sürüldü. Ülkedeki tüm etkili muhalif partiler Jammeh’e karşı aynı
ittifak içinde toplanarak Barrow’u “çatı aday” ilan etti.  Yedi partiden oluşan bir cephenin temsilcisi
olarak Barrow Kasım 2016’daki Devlet Başkanlığı seçimlerinde oyların yaklaşık
yüzde 45’ini alarak seçimleri kazandı.

İngiliz sömürgesi Gambiya’da 1994’te bir darbeyle iktidarı
devraldıktan sonra her seçimi ezici üstünlük kazanmasını bilen ve aşama aşama ülkesini
“millileştirme” yoluna giden Jammeh, 1 Aralık’ta sonuçlanan Başkanlık seçimde 36.7
oy oranı ile ilk kez seçimi kaybetmiş oldu. 

7- JAMMEH “KUMPASI” KABUL ETMEDİ

Batı’nın teşvik ettiği ve ordunun da için de olduğu bu “kumpas”
karşısında ortaya çıkan tabloyu Jammeh kabul etmedi. Zira seçimlere de bu kumpas bulaştırıldı. Seçim komisyonu 2 Aralık’ta sandık sonuçlarını açıklarken, sayımda “hata” yapıldığını duyurdu. “yeniden yapılan sayımlar” ardından ise 5 Aralık’ta yeniden sonuçlar açıklandı. Seçime katılım oranları da aslında olup bitenle ilgili fikir veriyordu. Seçimlere kadar ülkeyi “başarılı bir kaosa sürükleyen “ordu, muhalefet ve STK üçlüsü” halkı “kaostan kurtarmak için zorunlu olarak Barrow’a işaret etti”. Ülkedeki tüm seçmenlerin sadece yüzde 59.3’ünün katıldığı seçimlerde 886 bin seçmen katıldı. Seçmenlerin yüzde 40.7’si sandığa bile gitmemişti. 
Tüm bu kumpasla seçimde ikinci gösterilen Jammeh görevi bırakmayacağını
söyleyerek ülkede 90 günlük olağanüstü hal ilan etti. 

8- SENEGAL
GAMBİYA’YI İŞGAL ETTİ

İç “ittifakların yetersiz kaldığı bu tablo karşısında”
hiç umulmadık, alışılmadık başka bir noktadan ses geldi. “Fransız uydusu
Senegal, seçimleri kaybeden Jammeh’ın görevi bırakmaması halinde ülkeye müdahale
edeceğini duyurdu. Açıklamadan 1 hafta geçmeden Gambiya 20 Ocak 2017’de işgal edildi.

Aynı saatlerde Barrow, devlet başkanlığı için yemin etti. Senegal’in Gambiya’ya bu ilgisi kuşkusuz boş yere değildi.
Zira seçimi kazanan Barrow bile Senegal’de yaşıyordu. Zira seçim sonuçları
açıklandığında dahi Senegal topraklarında olan Barrow, ordu birliklerinin
Gambiya’ya girmesiyle birlikte Gambiya’ya gidebildi.   

9- JAMMEH GÖREVİ BIRAKTI, GİNE’YE GİTTİ

Jammeh ise tüm bu gelişmeler karşısında, ülkenin kan gölüne dönmemesi için görevi bırakmayı kabul
ederek istifa etti. Jammmeh, ailesiyle birlikte ülkeyi terk ederek Gine’ye sığındı. Bu onun için aynı zamanda sürgün anlamına da geliyordu. 

10- İSLAM’A
KARŞI “BİLİNDİK KUMPAS”

Gambiya’daki kumpas bilindik döngüyle tamamlanmış oldu.
Önce çalkantı ve kaos makinesi çalıştırıldı. Ardından ekonomik bazkıyar ve
kesilen yardımlar ve yaptırımlar devreye sokuldu. Ekonomideki ağırlaşma artınca
kuşkusuz muhalefet, ordu, STK üçlüsüne de düşecek görevler çıkarılmış oldu.
Ancak bu uyarılar işe yaramazsa ortaya konacak daha sert tedbirler de devreye
sokulmaktan kaçınılmadı. 30 Aralık 2014’te Jammeh’in yokluğundaki askeri darbe
girişimi bunun en net örneği oldu. Darbe’nin geri tepmesi ise bardağı taşıran
son nokta oldu. Fransa ve ABD güdümündeki Senegal, Gambiya’yı işgal etti.
Senegal’den gelen bir adam Gambiya’da devlet başkanı oldu.

İşte “Bir ülkede
İslam Devleti ilan edilirse, başına ne gelir” sorusunun yanıtını en son Gambiya’da
yaşananlar vermiş oldu. Haberyirmi